De macht van de minderheidsaandeelhouder (deel 2)

minderheidsaandeelhouder

Kun je als minderheidsaandeelhouder een besluit van de algemene vergadering tegenhouden? ‘De meeste stemmen gelden’, gaat niet altijd op. Als minderheidsaandeelhouder moet je wel tijdig in actie komen om je rechten veilig te stellen. Hier volgt een stappenplan.

Verbod besluit nemen versus terugdraaien aandeelhoudersbesluit

In een eerdere blog beschreef ik een praktijkvoorbeeld van hoe besluiten in de algemene vergadering (‘AV’) achteraf werden teruggedraaid. Hieronder volgt een voorbeeld hoe voor de stemming in de AV het besluit onderuit te krijgen. Want ook al staat de uitkomst van de stemming in de AV op voorhand vast (als minderheidsaandeelhouder ‘verlies’ je), niet ieder AV besluit dat volgens de regels is genomen, is geldig.

Agenda en agenderingsrecht als drukmiddel

De agenda van de AV bepaalt over welke onderwerpen wordt gestemd. Die agenda blijkt bij (sluimerende) aandeelhoudersconflicten vaak een stuur- of drukmiddel. Het juridische agenderingsrecht wordt, in combinatie met een informatievoorsprong, dan als middel ingezet om een bepaald (financieel) doel te bereiken.

Voorbeeld agendapunt algemene vergadering

Stel: je bent minderheidsaandeelhouder (35%) in een BV die software levert en implementeert. De software is door een andere partij ontwikkeld en daarvan heeft de BV een licentie. Er is één andere aandeelhouder (of meerdere die een blok vormen). Op een dag valt er een oproep voor een algemene vergadering in de bus, voor een datum vijftien dagen later. Enig agendapunt: overdracht van de onderneming van de BV naar een gelieerde partij van de meerderheidsaandeelhouder, tegen een prijs die al is vastgesteld door een onafhankelijke deskundige. Het waarderingsrapport van een gerenommeerd kantoor is keurig bij de uitnodiging (of agenda) gevoegd. De toelichting op de agenda bij het voorgenomen besluit, is summier: De licentiegever van de software overweegt bij de huidige structuur het gebruiksrecht te staken c.q. niet te verlengen, en dringt aan op die overdracht. Je bent overvallen en voelt je onder druk gezet. Wat te doen? Voor het agendapunt hierboven kan vrijwel ieder ander besluit ingevuld worden, waarvan je als minderheidsaandeelhouder geen voorstander bent, dat een politieke lading heeft of waarover je je bij gebrek aan informatie geen gefundeerd oordeel kan vormen. Wellicht ten overvloede: Het feit dat er onafhankelijke ‘deskundige’ naar heeft gekeken, zegt niets over het voorgenomen besluit of juistheid van de prijs. Voor de prijs zijn onder meer de opdracht aan de deskundige en de gehanteerde aannames en parameters van belang. Dus de onderliggende waarden waarmee is gerekend. Populair gezegd: garbage in is garbage out.

Stap 1: Inventariseer

Check statuten en aandeelhoudersovereenkomst voor formaliteiten

Inventariseer je positie. Check in ieder geval als eerste de statuten en de aandeelhoudersovereenkomst (indien voorhanden). Wat is daarin bepaald over het agenderingsrecht, oproeping van en besluitvorming op de AV? Is de oproepingstermijn in acht genomen? Vindt de vergadering op de juiste locatie plaats? Betreft het een besluit dat met een bijzondere meerderheid (>50%) moet worden genomen?

Meerderheid AV discutabel?

In het praktijkvoorbeeld stelden wij ons op het standpunt dat het besluit feitelijk een liquidatiebesluit was (overdracht gehele onderneming). Daarvoor was een verzwaarde meerderheid (3/4) in de AV vereist. Kijk dus goed in de statuten en aandeelhoudersovereenkomst of verdedigbaar is dat een verzwaard besluitvormingsregime van toepassing is waarbij de meerderheidsaandeelhouder jou nodig heeft.

Stap 2: Reageer

Uitstel en informatierecht

Probeer na ontvangst van de uitnodiging zoveel mogelijk informatie in te winnen én gelijktijdig aan te sturen op uitstel van (de besluitvorming op) de AV. Als minderheidsaandeelhouder heb je naast het vergaderrecht en stemrecht ook een informatierecht. Maak daarvan gebruik door schriftelijke toelichting te vragen, voorzien van onderbouwing (in het voorbeeld: correspondentie met licentiegever, concept-overeenkomst van overdracht, financiering etc.).

Redelijkheid en billijkheid gaan vóór wet en contract

Het waarderingsrapport is tientallen pagina’s dik en dat moet een paar weken werk hebben gekost. Dat heeft zich buiten je gezichtsveld afgespeeld. In de korte periode tot de vergadering kun je geen fatsoenlijke second opinion vragen op het waarderingsrapport. Geef aan dat je bent overrompeld en dat je meer tijd nodig hebt. Dat al vaststaat dat je als minderheidsaandeelhouder in de AV wordt overstemd (omdat de meerderheid vóór is) is niet bepalend. Iedereen die bij de BV betrokken is, moet zich op grond van de wet fatsoenlijk jegens elkaar gedragen (redelijkheid en billijkheid). Zelfs als de oproepprocedure volgens de regels (wet, statuten, reglement, besluit, aandeelhoudersovereenkomst) is verlopen, kan die door de rechter buiten toepassing worden gelaten als dat jegens jou onaanvaardbaar is. Of van onaanvaardbaarheid in een concreet geval sprake is, hangt af van de omstandigheden. Bij familiebedrijven geldt een strengere norm.

Stap 3: Formaliseer en accelereer

Wat als geen uitstel wordt verleend?

Situaties zijn zelden zwart-wit. En je wilt liever geen jaren procederen. Het terugdraaien van eenmaal genomen besluiten is lastiger dan op voorhand een verbod vorderen om dat besluit te nemen. In het laatste geval zal degene die de vergadering bijeengeroepen heeft, aan de rechter moeten uitleggen waarom uitstel een probleem is. En in het eerste geval zal je moeten uitleggen waarom je niet in actie bent gekomen voordat het besluit was genomen. Met andere woorden: als je vergeefs hebt geprobeerd besluitvorming uitgesteld te krijgen, er geen beweging in het overleg met het bestuur of de andere aandeelhouder zit, en je je niet wilt neerleggen bij het geagendeerde besluit, zal je een kort geding procedure moeten opstarten. Daarbij is een goede dossieropbouw van belang.

Kom tijdig in actie

Protesteer zo spoedig mogelijk schriftelijk na ontvangst van de oproep, vraag om afstel c.q. uitstel, om meer schriftelijke informatie, en check de bestaande afspraken (voer dus bovenstaande uit). Schakel een advocaat in. Wacht niet tot het laatste moment met het inwinnen van juridisch advies. Doorgaans lukt het om binnen de oproepingstermijn – in het voorbeeld vijftien dagen – een vonnis van een rechter te krijgen. Voor de kans op succes is zorgvuldigheid van belang. Kom dus op tijd in de benen, zodat je een uitspraak van de rechter vóór de vergaderdatum hebt of alsnog een minnelijke regeling. Samengevat zijn er diverse haakjes waaraan je rechten als minderheidsaandeelhouder aan kunnen worden opgehangen. De kunst is uit te vinden welke het meest kansrijk is en waarom.

Hoe het afliep… uitkoop

In mijn voorbeeld zaak wilde men de AV niet vrijwillig opschorten en moesten we een kort geding opstarten. Toen de datum van dit kort geding was bepaald, bond de wederpartij in. In plaats van een kort geding kwam er een informele vergadering waarin toelichting werd verstrekt en vragen konden worden gesteld. Hierin werd een standstill periode afgesproken waarin mijn klant onder andere de waardering nader liet onderzoeken. Partijen hebben tenslotte een regeling getroffen waarbij een aandeelhouder uittrad; de basis voor de samenwerking bleek onvoldoende. Mogelijk was de AV in dit geval een middel om een conflict en uiteindelijk een uitkoop/uittreding te forceren.

Bestuurder versus bestuurder

In een ander blog kom ik terug op de vraag of het verschil maakt in mijn voorbeeld of je naast aandeelhouder ook mede-bestuurder/directeur bent. Ben je als minderheidsaandeelhouder geconfronteerd met een oproeping voor een algemene vergadering en wil je weten wat je rechten zijn? Neem dan contact op met Judith Schröder.

Stel je vragen aan onze specialisten

“Neem contact met mij op en ontvang antwoord op jouw vragen. Ik ben bereikbaar per mail of telefoon.”
minderheidsaandeelhouder